1 Şubat 2016 Pazartesi
Enis Batur’un Basit Bir Es* adlı kitabını edinip sayfalarını karıştırınca bir Oulipo metniyle karşı karşıya olduğumu fark etmiştim. Uzunca bir süre önce Oulipo Akımı hakkında biraz araştırma yapmıştım ve oyun oynamayı seven edebiyatçılarla karşılaşmıştım. Zaten bu araştırmaya beni iten de Enis Batur’un çıkardığı kitap-lıkdergisinin Oulipo temalı sayısıydı. Özellikle matematik ve edebiyatı bir araya getirip okura edebi bir oyun sunmaya çalışıyordu bu yazarlar. Raymond Queneau mesela. Biçem Alıştırmaları adıyla Türkçe’ye çevrilen kitabında bir olaydan yola çıkarak 99 farklı metin kuruyordu. Bu çalışmanın bir benzeri Ferit Edgü imzasıyla Yazmak Eylemi adındaki kitaptır. Bu akımın önemli bir temsilcisi olan George Perec’in içinde hiç “e” harfi geçmeden yazdığı kitap da önemli bir Oulipo kitabıdır. Akımın diğer bir önemli temsilcisi de Italo Calvino’dur. Ve onun Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu adlı romanı…
Uzun zamandır okumak istediğim fakat bir türlü okuyamadığım kitaplardan biridir bu kitap. Şimdi elime almış okumaya çalışırken yine Oulipo etkisi zihnimi sarıyor. Keşke kitap-lık’ın o sayısı yanımda olsa da önce dergiyi okuyup sonra romana geçsem demekten kendimi alamıyorum.
Italo Calvino, bizi bu romanında on farklı roman başlangıcına götürüyor. Her bir bölümü okurken yeni bir romana başlama hissiyatı veren bu kitap aynı zamanda okur olma durumuna da ışık tutuyor. Yazar bir yandan roman cümlelerini kurarken bir yandan da okurun içinde bulunduğu ruh halini betimliyor. Yani hem yazar olarak romanını yazıyor hem de okur olarak yazdığı romanı okuyor. Ve biz okurlar da bu iki durumu bir arada yaşıyoruz.
Aslında bir nevi oyun oynuyor yazar. Hem kendisiyle hem de biz okurlarıyla. Bir yandan da okuma edimi üzerine yorumlar getiriyor. Başlangıç bölümü bile okura farklı bir kitapla karşı karşıya olduğunu hissettiriyor: “Italo Calvino’nun Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu adlı yeni romanını okumaya başlamak üzeresin. Rahatla. Toparlan. Zihnindeki bütün düşünceleri kov gitsin…”
Biz de yazarın dediği gibi yapalım ve kendimizi kitaba teslim edelim.
Yorum Gönder